کتاب خوانی یکی از بزرگترین و وسیع‌ترین منابع علم و معرفت است هنگامی که ملت‌های هشیار بر نشر علم و فراهم نمودن وسایل آن همت گمارند و کلید همه این‌ها تشویق به خواندن و نشر آن در بین همه گروه‌های اجتماعی می‌باشد. مطالعه همواره یکی از مهمترین وسائل انتقال ثمره عقل بشری و آداب و فنون اختراعات و دستاوردهای او و نقطه تمایز ملت‌های پیشرو که همواره در تکاپوی پیشرفت و متمدن شدن هستند می‌باشد.

 در بیان اهمیت خواندن می‌توان به اولین کلمه که حضرت جبرئیل پیامبر اکرم( صل الله علیه و سلم) را به آن فراخواند یعنی به کلمه( اقراء) اشاره کرد که خدای متعال می‌فرماید: اقراء بسم ربک الذی الخلق خلق الانسان من علق اقراء و ربک الاکرم الذی علم بالقلم علم الانسان ما لم یعلم( علق/1الی5)

ترجمه: بخوان به نام پرودگار آفریننده‌ات، کسی که انسان را از لخته خون آفريد، بخوان به نام پروردگار گرامی‌ات کسی که به وسیله قلم یاد داد انسان را آنچه را که نمی‌دانست.

 این دلیل بزرگ و عمیقی در کشف اهمیت خواندن برای یادگیری و معرفت می‌باشد و اگر در بعضی از موقعیت‌های سیره‌ی نبوی تامل نماییم اهمیت بسیار زیادی را درباره موضوع خواندن و مطالعه می‌یابیم؛ یکی ازاین وضعیت‌ها، وضعیت فدیه دادن اسیران در جنگ بدر بود که پیامبر اکرم( صل الله علیه و سلم) از اسیر مشرکان درخواست می‌کرد که بجای فدیه دادن به ده نفر از مسلمانان خواندن و نوشتن یاد دهند، این رویداد دلیلی واضح و مهم بر اهمیت خواندن و نوشتن می‌باشد چون قطعا آن یکی از ضروری‌ترین نیازهای هر ملتی است که خواهان پیشرفت و ترقی می‌باشد. همچنین هنگامی که به وضعيت اقتصادي مسلمانان در هنگام جنگ بدر می‌نگریم درمی‌یابیم که در بالاترین حد نیاز به اموال بود که به وسیله احتباس اسیران بر قریش فشار آوردند یا با احتباس آنها با اسرای مسلمانان تعویض گردند، اما پیامبر اکرم( صل الله علیه و سلم) به چیزی که از همه این‌ها مهمتر بود فکر می‌کرد و آن اینکه مسلمانان خواندن را بیاموزند، این یک نقطه مهم در فکر پیامبر( صل الله علیه و سلم) برای تشكيل یک امت اسلامي کامل بود؛ به گونه‌ای که صحابی پیامبر که می‌توانست بخواند بر دیگر صحابیان برتری داشت؛ به زید بن ثابت( رضی الله عنه) بنگرید که بر بسیاری از صحابیان پیامبر برتری داشت و همواره در مجاورت پیامبر( صل الله علیه و سلم) چون خواندن و نوشتن می‌دانست به همين دليل نویسنده وحی و نامه‌های پیامبر و مترجم زبان سریانی و عبری گشته بود این در حالی بود که تنها 13سال داشت، به همین سبب و البته دلایلی دیگر علاقه به خواندن در دل مسلمانان ریشه دواند و کتابخانه‌های اسلامی در آن زمان به بزرگترین کتابخانه‌های دنیا تبدیل گشته بود.

 بزرگترین کتابخانه‌های دنیا در قرن‌های طولاني كتابخانه‌های: باغدار، قرطوبه، اشبیلیه، غرناطه، قاهره، دمشق، طرابلس، مدینه، قدس... بودند که تاریخ بسیار طولانی در فرهنگ و تمدن و علم داشتند.

این است ارزش خواندن در ترازوی اسلام و این است ارزش خواندن در تاریخ مسلمانان.

 اما در عصر حاضر بی‌گمان خواندن یکی از لازمه‌های زندگی روزمره هر شهروندی می‌باشد چون خواندن تنها راه اکتشاف و اختراع مخترعین و اکشتاف‌گران، ادیبان، و مفکرین می‌باشد و ملت‌های مطالعه‌گر ملت‌های فرمان‌روا می‌باشند، کسانی که مطالعه می‌کنند همواره آزاده زندگی می‌کنند چون خواندن و معرفت جهل و خرافات و نادانی را از بین می‌برد، بی‌گمان مخترعین و مفکرین( مجموعه از شخصیات بارز که علم را زادگاه و خواندن را راه و طریقت خود قرار دادند، چون در نظر آنان اکتشاف یافتن چیزی تازه از مجموعه آنچه که در اختیار دارند است و این جز با خواندن و یادگیری و آنچه که به این دو ارتباط دارد ممکن نیست.

 بی‌گمان عقل بشری همه اشیاء پیرامون خود را به طور مستقیم درک نمی‌کند بلکه این کار به وسیله مجموعه از اصول علمی و عقلی و تجربیات زندگی ممکن می‌شود و به مقدار خواندن و مطالعه‌ی ما این امکانات به وجود آمده و شیوه‌ی زندگی ما با تاثیر از آن بهبود می‌یابد پس هر کس نخواند بی‌گمان فکر و درک و راه و روش زندگیش آسیب می‌بیند.

 عباس محمودالعقاد می‌گوید" خواندن عمری تازه به انسان می‌بخشد". خواندن عمر علما و نویسندگان و مفکرین و فلاسفه می‌باشد و هیچ عالم بزرگ یا مخترع زبر دستی وجود ندارد جز اینکه خواندن به طور استمرار وسیله دسیابی او به علم و اختراع است، یکی از این مخترعین( pbilo Franz Wkrth) مخترع تلویزیون می‌باشد، فیلو شاگردی تلاشگر و عاشق خواندن بود، و همه‌ی آنچه را كه درباره صدا و نور و تصویر بدون صدا در کتابخانه مدرسه‌اش وجود داشت مطالعه می‌کرد و همه فکر و تلاشش هماهنگ نمودن رابطه بین صدا و تصویر بود، اینگونه بود که فیلو شروع به مطالعه‌ و تلاش وسیع نمود تا به آنچه که می‌خواست دست یابد و اینگونه بود که اختراع تلویزیون را به نام خود ثبت کرد.

 پس ما اگر نخوانیم و مطالعه‌ی نداشته باشیم هرگز راهی برای پیشرفت و ترقی نخواهیم یافت چون هر حرفه و کاری هرچه که باشد معرفت و دانایی را می‌خواهد و در عصر حاضر روز به روز معرفت بیشتری مورد نیاز است؛ در عصري که عصر انفجار معرفت و انقلاب اطلاعات روز افزون ناميده گرفته است.

در باب اهمیت خواندن شاعر می‌گوید: "علم و ادب همانند علقی تایید کننده می‌باشند و بهترین همنشین انسان کتاب‌های مفید است "